Grote projecten

Doel
Het doel van het project is het realiseren van een nieuw station en het aanpassen van aansluitende (spoor) infrastructuur om de volgende doelen te verwezenlijken:

1. De barrièrewerking die ontstaat door de fysieke spoorinfrastructuur ter plaatse van het station Ede-Wageningen, de SOMA- en ENKA-terrein, en die indirect ontstaat door de geluidsschermen, te verminderen.
2. De voorzieningen voor de verschillende vervoersmodaliteiten, de toegankelijkheid daarvan en de kwaliteit van de overstap tussen de verschillende modaliteiten te verbeteren.
3. Het station plus de directe omgeving als visitekaartje voor Ede op te waarderen en het daarmee creëren van een aantrekkelijke vestigingsplaats voor wonen en bedrijvigheid.
4. Een station te realiseren dat een logisch en duidelijk centrum is in het stedenbouwkundige en infrastructurele plan voor de wijdere omgeving van Ede-Oost, waardoor de genoemde kwadranten rondom het station beter met elkaar worden verbonden.
5. Het project te realiseren binnen de vastgelegde Kaders: doelstellingen, subsidiecondities, scope, budget, planning en samenwerking.

Stand van zaken
Voor het project Spoorzone Ede is een gemeenschappelijke projectorganisatie ingericht met medewerkers van de gemeente Ede, NS en ProRail. Deze organisatie werkt volgens afspraken over samenwerking die in de subsidiebeschikkingen en (samenwerkings- en project-) overeenkomsten zijn vastgelegd.

In 2024 heeft de focus vooral gelegen op de openstelling van het nieuwe station voor reizigers en de in gebruikname van het bus en taxiplein. Daarnaast lag de focus op de voorbereiding van de werkzaamheden in de treinvrije periode van augustus, waarin de oude stationstunnel is gesloopt en de nieuwe westtunnel voor langzaam verkeer is ingereden. Parallel zijn de laatste werkzaamheden aan het station uitgevoerd (hekwerken, outillage en afwerking leisteen). De aannemer zal in 2025 nog een functionele aansluiting moeten maken naar de appelplaats tussen de Maurits- en Frisokazerne. De tijdelijke aansluiting blijft liggen tot het Frisopark is ingericht.

Van bouw- naar beheerfase
Na de ingebruikname van het nieuwe deel van het station, commerciële ruimtes, fietsenstalling en busplein wordt deze veelvuldig gebruikt door reizigers, maar ook door andere inwoners. Echter, de formele overdracht aan de beheerders (ProRail, NS-Reizigers en gemeente Ede) vindt (pas) plaats vanaf begin 2025. Dat betekent ook dat – vooruitlopende op die overdracht - de projectorganisatie allerlei afspraken heeft moeten maken over tijdelijk beheer. Dit betreft dan bijvoorbeeld schoonmaak, reparaties, het maar ook het verwijderen van onjuist geparkeerde fietsen.

P&R-garage
Per begin maart 2024 werd duidelijk dat de lobby voor extra financiering succesvol was. De regio Foodvalley, provincie Gelderland en ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hebben in totaal € 10,6 mln. toegezegd. Vanaf dat moment kon, onder grote tijdsdruk, het aanbestedingsdossier afgerond worden. De (formele) uitvraag kon (in mei 2024) gedaan worden. Begin 2024 had 1 potentiële gegadigde al aangegeven niet te zullen aanbieden, na de start van de formele aanbesteding trok nog een partij zich terug. Er is uiteindelijk door 1 partij een aanbieding ingediend: Continental Car Parks (CCP). CCP is een ervaren en gereputeerde bouwer van parkeergarages en de aanbieding was marktconform.

In september 2024 kon overgegaan worden tot een definitieve gunning. Aansluitend is in overleg met CCP gestart met de technische uitwerking en optimalisatie van het ontwerp (maximaal 550 parkeerplaatsen in 5 lagen). Gezien een recent incident bij een parkeergarage is er extra aandacht gegeven aan de kwaliteitswaarborging. Om die kwaliteit verder te verhogen zal het (ontwerp)werk van CCP – naast de reguliere toetsing door de omgevingsdienst - getoetst worden door het ingenieursbureau Royal HaskoninDHV (al betrokken bij eerdere ontwerpen), aangevuld met toetsing door een bureau dat normaal optreedt als een onafhankelijke ‘Technische Inspectie Service’. De verwachting is dat de bouwwerkzaamheden aan de P&R-garage eind 2025 wordt afgerond. Daarmee is de oplevering voor de datum dat de ontheffing Wet natuurbescherming verloopt.

Openbare ruimte
Het concept ontwerp - mede tot stand gekomen via participatieproces voor de Noordstrook (oostzijde station) - was basis voor de gesprekken met de ontwikkelaar van het ENKA-terrein over de financiële bijdrage die het levert aan de inrichtingskosten. Een deel van de groenaanleg (rondom busplein) is voorafgaand aan de ingebruikname van het station uitgevoerd. Daarmee is de overlast voor de gebruikers van het busplein na de ‘omklap’ minder en wordt hiermee het uitspoelen van het grondwerk verholpen c.q. voorkomen. De aanbesteding en uitvoering van de (overige) groenwerkzaamheden vindt in 2025 plaats (afronden ontwerp en plantseizoen).

Mijlpalen

• Het spoorse contract : De oplevering van de laatste onderdelen staat gepland voor Q2 2025 (ingebruikname westelijke fiets- en voetgangers onderdoorgang).
• Busplein en overige openbare infrastructuur : De realisatie van de laatste percelen wordt half 2025 afgerond.
• P&R-garage : De realisatie eind 2025. Oplevering begin 2026.
• Groenvoorzieningen openbare ruimte : na gunning van de werkzaamheden in Q1 2025 volgt de realisatie in verschillende fasen en is plantseizoenafhankelijk. De laatste oplevering is voorzien in het eerste kwartaal 2026.

Financiën

Projectbudget en dekking
Het projectbudget Spoorzone Ede (Westelijke Spoorzone en OV-knoop) wordt gedekt door bijdragen van de regio Foodvalley, provincie Gelderland, het Ministerie Infrastructuur en Waterstaat en de gemeente Ede. Vanwege de gestegen kosten (maatregelen zandhagedis, extreme inflatie op de bouwkosten, halen Treinvrije Periode augustus 2022) was er aanvullend budget nodig. In de samenwerking- en projectovereenkomst zijn afspraken gemaakt over de verdeling van de kosten van de OV-knoop. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat staat tot circa 40% (PHS-deel) garant, de gemeente Ede voor circa 60% (deels gedekt uit bijdragen van de regio, provincie en ministerie). Voor het gehele project Spoorzone Ede (OV-knoop plus de westelijke spoorzone) is het beeld als volgt: het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat betaalt ongeveer de helft van het totale projectkosten, de gemeente Ede uit eigen middelen ongeveer 30% en de provincie Gelderland 20%.

De gemeente Ede heeft vanaf 2023 gelobbyd voor aanvullende middelen ter de afronding van het project. Deze zijn in de loop van 2024 toegezegd en/of beschikbaar gesteld door de financierende partijen (regio, ministerie en provincie). Hierdoor kon het Bestuurlijk Overleg Spoorzone Ede in mei en oktober 2024 het projectbudget OV-knoop verhoogd vaststellen.

Risico's
Het risicodossier wordt periodiek geactualiseerd. Om sturing te krijgen op de risico’s zijn afspraken gemaakt hoe om te gaan met een nieuw risico, de waardering en benoemen en actualiseren van de beheersmaatregelen. De beheersmaatregelen zijn gedefinieerd en worden uitgevoerd. Het effect hiervan wordt frequent besproken. Binnen het projectbudget zijn bedragen gereserveerd voor de risico’s in de (bouw) het risicodossier. Deze zijn vanwege de hierboven genoemde oorzaken aangewend. De (financiële) omvang van het risicodossier neemt naarmate het werk vordert af. EdesPoort heeft diverse arbitrageprocedures opgestart, deze zijn vanwege de onzekere uitkomst opgenomen in het gemeentelijke risicodossier.