Economie en Mobiliteit

Economische ontwikkelingen
Algemeen
Na een recordhoogte van 11,6% in 2022, is de inflatie in 2024 gestabiliseerd naar 3,3%. We zien een sterke stijging van de loonkosten. De groei van de economie in Nederland komt in 2024 uit op 0,9%. Groei was vooral zichtbaar in de sectoren zakelijke dienstverlening, informatie en communicatie, gezondheid en welzijn. Ook de groene energie-industrie blijft groeien door innovaties in duurzaamheid. De sector bouw, land- en tuinbouw hadden een iets minder gunstig jaar.

Werkgelegenheid
Toenemende vergrijzing heeft in 2024 geleid tot een sterkere krapte op de arbeidsmarkt. Dit heeft werkgevers gedwongen te investeren in opleiding en omscholing van werknemers en om nieuwe doelgroepen aan te trekken zoals zij-instromers en statushouders. De doorlopende digitalisering, dataficering (AI) en technologische innovatie heeft de vraag naar digitale vaardigheden doen toenemen. Bedrijven in Ede hebben zich moeten aanpassen aan nieuwe technologieën, wat heeft geleid tot een herziening van hun personeelsbeleid en opleidingsstrategieën.

Werklocaties
We zien een aanhoudende behoefte aan bedrijfslocaties en een sterke druk vanuit de Randstad. De kantorenmarkt trekt na de moeilijke coronajaren weer wat aan, met name op centrale hoogstedelijke OV-locaties, op andere locaties kan leegstand hardnekkig zijn. Investeringen in verduurzaming van sommige productieprocessen stagneren omdat er onvoldoende nieuwe of zwaardere elektriciteitsaansluitingen verkregen kunnen worden door een gebrek aan capaciteit op het net.

Nieuwe werklocaties
Netcongestie, milieuregels en stikstofbeleid blijven in heel Nederland de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen vertragen. Er is veel behoefte aan uitbreidingsmogelijkheden. Voor een deel kijken ondernemers naar nieuwe bedrijventerreinen. Zo is in 2024 op het Food & Businesspark (de Klomp) een groot perceel uitgegeven. Daarnaast is de behoefte aan groei op bestaande bedrijventerreinen in de kleine kernen groot. De ontwikkeling van het nieuwe bedrijventerrein De Stroet heeft helaas vertraging opgelopen doordat de procedure om te komen tot een ontheffing Wet Natuurbescherming langer geduurd heeft dan voorzien.

Levendig Centrum
In 2024 is het werken aan dit programma - dat sinds 2016 bestaat - gecontinueerd. Het heeft dit jaar geresulteerd in de internationale vakjury prijs voor Meest Inspirerende Binnenstadsproject. De vergroening van Ede Centrum stond hierbij centraal. Gemeente Ede verdient erkenning voor de vastberadenheid en betrouwbaarheid als partner. Het feit dat de koers langjarig vast is gehouden getuigt van leiderschap en visie, aldus de jury. Een mooie opsteker en aanmoediging om door te gaan op de ingeslagen weg.

Na de oprichting in 2023 kreeg de samenwerking met binnenstadspartijen in het Platform Ede Centrum steeds meer vorm. De eerste resultaten zijn een informatiepunt op de Markt, een maandelijkse pagina in Ede Stad, een voor het gehele jaar gevuld evenementenprogramma en actieve leegstandsbestrijding mede door vastgoedeigenaren zelf.
In 2024 zijn - met behulp van subsidie van Steengoed Benutten van provincie Gelderland - zgn. gebiedspaspoorten voor sfeergebieden rond het kernwinkelgebied met hardnekkige leegstand opgeleverd. Ook is het Museumplein opnieuw ingericht en is het eerste deel van het Stadspark opgeleverd. Diverse bouwprojecten zijn gestart of opgeleverd zoals aan de Brouwerstraat 25, Maanderpoort en Grotestraat 91. Tenslotte is het monitoringsdashboard opgeleverd waarin de prestaties in Ede Centrum worden bijgehouden. De leegstand is begin 2025 8% WVO, er zijn inmiddels bijna 4000 bewoners (in 2016 waren dat er 3455), er komen wekelijks 80.000 bezoekers, 65% komt met de fiets of te voet en 73% van de inwoners van Ede is tevreden over het groen.

Food
Naast gezondheid en halfgeleiders trekt de foodsector veel (inter)nationale investeringen aan. We zien de bedrijvigheid in de foodsector de laatste jaren toenemen, zoals blijkt uit de innovatiemonitor van de regio.
Ook in 2024 raakte men niet uitgepraat over voedsel: het ging over wat de consument wel en niet wil eten, wat bedrijven hier wel of niet in moeten dan wel kunnen doen en hoe de wetenschap de voedselomgeving observeert. Tegelijkertijd is er vanuit het rijk minder aandacht voor preventie maar wordt er wel gesproken over de ontwikkeling van een voedselstrategie die raakt aan voedselzekerheid enerzijds en innovatief ondernemen anderzijds.

Bereikbaarheid en Verkeersveiligheid
De bereikbaarheid en de aantrekkingskracht van Ede heeft in 2024 een enorme boost gekregen door de in gebruikname van het nieuwe station Ede-Wageningen. Er is een prachtig station gerealiseerd dat klaar is voor de toekomst. Dit zien we terug in zowel gebruik als waardering. In 2024 is de provincie gestart met de aanbesteding van de nieuwe openbaar vervoer concessie Arnhem-Nijmegen-Foodvalley. Dit zal grote invloed hebben op het openbaar vervoer in Ede. Het resultaat van deze aanbesteding zal in 2025 bekend worden en in 2026 merkbaar worden op straat.

De druk op de ruimte neemt steeds meer toe. Tot 2040 komen er naar verwachting 11.000 tot 15.000 woningen bij. Dit beïnvloedt de luchtkwaliteit, de geluidoverlast, de perceptie van het verkeersbeeld, de mate van gezond bewegen en daarmee het menselijk welzijn. Mobiliteit is een belangrijke randvoorwaarde voor verantwoorde groei. Een sterk aandachtspunt blijft verkeersveiligheid. Vooral kwetsbare verkeersdeelnemers zijn vaker slachtoffer van ongevallen. Naast het bieden van een veilige weginrichting blijft het aanpakken van verkeersonveilig gedrag daarom onontbeerlijk.