Onderhoud kapitaalgoederen

De in deze paragraaf opgenomen projecten stonden gepland voor 2024. Hieronder staat het resultaat.

Beheerplannen
In 2024 zijn acht beheerplannen afgerond en vastgesteld door het college. Dit zijn de beheerplannen Speelvoorzieningen, Riolering vrijverval en infiltratievoorziening, Waterkunstwerken, Stedelijk water, Invasieve exoten 2024-2028, Openbare verlichting, Cultuurlijke beplanting en Mechanische riolering.
In 2025 worden de beheerplannen voor civiele kunstwerken, wegen, wegmeubilair oppervlaktewater, bomen en ecologische bermen opgesteld en afgerond.

Gebiedsgerichte projecten
Gebiedsgerichte projecten zijn projecten waar meerdere vervangingsopgaven in de openbare ruimte over meerdere straten zijn. De grootste, meest bekende staan hieronder. Beschikbaar krediet dat niet in het geplande jaar wordt uitgegeven gaat met het project mee naar het opvolgende jaar.

• Zeeheldenbuurt
  In de Zeeheldenbuurt zijn beheer- en vervangingswerkzaamheden gepland voor de riolering, wegen en bomen. Fase 1 van dit project is in 2023 afgerond. Voor de overige delen van de Zeeheldenbuurt is het project inmiddels aanbesteed, en het bouwteam heeft een voorlopig ontwerp opgesteld. De ontwerpfase loopt langer door in verband met bewonersparticipatie. In 2025 wordt dit ontwerp verder uitgewerkt tot een definitief uitvoeringsontwerp voor de herinrichting van de openbare ruimte. De uitvoeringswerkzaamheden van het project staat gepland om te starten in het najaar van 2025, met een verwachte oplevering eind 2026. Onderzocht wordt nog welke impact de vondst van staalslakken heeft op het project.

• Bloemenbuurt
  Dit project omvat de vervanging van de riolering, wegen (rijbaan en trottoirs), speelplekken en een aantal bomen. Daarnaast wordt onderzocht hoe ambities op het gebied van vergroening, klimaatadaptatie, verkeersveiligheid, duurzaamheid (inclusief de aanleg van een warmtenet) en ruimtelijke kwaliteit kunnen worden meegenomen in het ontwerp. In 2023 is het project aanbesteed met als doel om in bouwteamverband met een aannemer een ontwerp op te stellen. Voor de zomer van 2024 is de samenwerking met de aannemer echter vroegtijdig beëindigd, omdat de ontwerpwerkzaamheden niet conform de bouwteamovereenkomst werden uitgevoerd. Het ontwerptraject is daarop overgenomen door een intern projectteam en de uitvoering van het project zal opnieuw worden aanbesteed. Dit veroorzaakt naar verwachting een vertraging van circa 1,5 jaar. De start van de uitvoering wordt nu voorzien in de zomer van 2026.

• (Verlengde) Parkweg e.o. (Blokkenweg/Verlengde Parkweg/Vincent van Goghstraat/Nieuwe Maanderbuurtweg)
  In Ede-Zuid zijn vijf projecten samengevoegd tot een integrale gebiedsaanpak, gericht op de vervanging van riolering, wegen en groen. Dit betreft de herinrichting van verschillende aan elkaar grenzende wegen. In 2024 is de herinrichting van de Nieuwe Maanderbuurtweg en het westelijke deel van de Verlengde Parkweg uitgevoerd. De uitvoeringsplanning heeft vertraging opgelopen door het tussentijds stilleggen van het werk in verband met de vondst van kleine bodemverontreinigingen. De werkzaamheden zullen naar verwachting doorgaan tot eind 2026.

• Diedenweg/Baron van Wassenaerlaan
  Dit project is een aanvullend project op de nieuwbouwwijk Park Reehorst. De voorbereiding is uitgesteld totdat de definitieve opleverdatum van de Parklaan bekend was. Het project omvat de vervanging van riolering, wegen en bomen. In 2024 zijn de werkzaamheden in de Baron van Wassenaerlaan gestart en de uitvoering voor de Diedenweg staat aansluitend gepland in 2025.

• Wethoudersbuurt
  In 2024 is begonnen met het bouwrijp maken van de Thomaslaan en Van Voorthuizenlaan. Dit omvat rioolvervanging, het verwijderen van verharding en bomenkap. In 2025 worden de werkzaamheden voortgezet in de IJssel de Schepperlaan, waar de bouwrijpwerkzaamheden naar verwachting in maart worden afgerond. De woningbouw start eveneens in 2025, te beginnen in de Thomaslaan en afsluitend in de IJssel de Schepperlaan. De bouw van de woningen zal naar verwachting in 2027 voltooid zijn, waarna de gemeente het woonrijp maken uitvoert per afgeronde straat. De werkzaamheden verlopen volgens planning.

• Indische buurt
  Voor de Indische Buurt is een haalbaarheidsstudie opgestart om de mogelijkheden voor vervangingsopgaven in de onder- en bovengrond te onderzoeken. Dit biedt inzicht in technische haalbaarheid van de opgaven en in de integratie van beleidsambities van de gemeente, zoals duurzaamheid en leefbaarheid. De wijkgerichte aanpak is verkend. Deze geeft handvaten voor meekoppelkansen voor het fysiek domein en de leefbaarheid, met speciale aandacht voor minima en verduurzaming op particulier terrein.

• Lunteren Noordoost (Engweg e.o.)
  Na een interne overdracht, heeft het project Lunteren Noordoost een doorstart gemaakt. Inmiddels bevindt het project zich in de planvoorbereidingsfase. De uitvoering wordt verwacht te starten eind 2025 en zal doorlopen tot in 2026.

• Vogelbuurt
  In de Vogelbuurt is een omvangrijke vervangingsopgave gepland voor riolering, wegen en groen. Daarnaast zijn er ambities op het gebied van duurzaamheid, vergroening en klimaatadaptatie. Door beperkte ruimte in de wijk is niet alles realiseerbaar, keuzemogelijkheden voor de herinrichting worden in 2025 uitgewerkt.

• Bennekom Oost (wetenschapsbuurt e.o.)
  Tijdens de voorbereiding va n Bennekom Oost bleek het budget door scopewijzigingen en inflatie ontoereikend. Er wordt onderzocht of het project in twee fasen kan worden uitgevoerd. Fase 1 wordt dan verder voorbereid en uitgevoerd, terwijl voor fase 2 aanvullende financiële middelen worden gezocht. Hiermee voorkomen we volledige temporisering van het project.

• Bennekom de Akkers
  De planvoorbereiding van Bennekom De Akkers is gestart, en de uitvoering staat gepland voor 2025 en 2026.

• Ederveen - Oost
  Het project Ederveen - Oost is tijdelijk stilgelegd omdat de vervangingsopgave voor de riolering niet volgens de huidige eisen gerealiseerd kan worden. Alternatieve oplossingen worden onderzocht, waarna de voorbereiding zal worden hervat.

• Lunteren Zuidwest (Hulweg)
  Hoewel het schetsontwerp voor het integrale project Lunteren Zuidwest gereed is, heeft het project in 2024 stilgelegen vanwege een flora- en fauna-onderzoek. Dit onderzoek is nodig voor de kap van lindebomen, noodzakelijk voor de aanleg van een regenwaterriool. De uitvoering wordt in 2026 verwacht, na verdere uitwerking van het ontwerp in 2025.

Overige projecten
Wegen
Veel projecten zijn opgestart en afgerond. Een aantal projecten is opgestart en loopt door in 2025. Dit heeft diverse redenen, zoals onvoldoende interne capaciteit als gevolg van een moeilijk in te vullen vacature en tegenvallende weersomstandigheden. Het betreft onder andere de volgende projecten:

• Meentdijk Bennekom
• Lunterensekade Ederveen
• Meulunterseweg Lunteren
• Tienminutenweg Lunteren
• Lange Heideweg Otterlo
• Commandeursweg Bennekom
• Bovenbuurtweg Ede
• Bokschoterpad Ede
• Kastelenlaan - Slotlaan Ede

Het budget voor deze projecten wordt gereserveerd voor uitvoering in 2025. Door vertraging op groot onderhoudsprojecten en vervangingen was er meer regulier onderhoud nodig om de wegen veilig te houden.

Vervangingsopgaven
Voor 2024 waren er vervangingsopgaven voorzien met een totale waarde van € 3,6 miljoen. In totaal is er van die investeringsruimte € 2,6 miljoen uitgegeven.

Het verschil van € 1,0 miljoen heeft meerdere oorzaken. De voornaamste reden zijn kortlopende projecten, initiatie en uitvoering binnen een jaar, die al wel zijn weggezet bij de aannemer maar waarbij de aannemer de uitvoering pas kan inplannen in 2025. Te weten:

• Doesburger Molenweg/Ede
• Frans Halslaan/Ede
• Kruisbeekweg/Lunteren
• Duivenkampweg/Lunteren
• Kuilersteeg/Lunteren
• Pijnenburgweg/Harskamp
• Heivelderweg/Valksedijk
• Keesomstraat/Ede

Daarnaast zijn de projecten Heuvelsepad/Op ten Noortlaan in Ede en de Brinkhofweg in Lunteren al wel gestart in de uitvoering, maar loopt de uitvoering door in 2025.
In voorbereiding zijn nog de Van Heutszlaan in Ede, als onderdeel van een multiproject waarvan uitvoering in 2026 is voorzien en de Slotlaan in Ede waarvan de uitvoering gepland is in de loop van 2025.

Openbare verlichting
Voor 2024 waren er vervangingsopgaven voorzien met een totale waarde van € 0,8 miljoen. In totaal is er van die investeringsruimte € 0,6 miljoen uitgegeven.
De vervanging van masten en/of armaturen verloopt volgens de meerjarenvervangingsplanning. Een deel van het krediet staat gereserveerd en is afhankelijk van de integrale projecten Zeeheldenbuurt en Bloemenbuurt.

Er is verdere voortgang geboekt met het toepassen van LED in de openbare verlichting. In 2024 hebben we ruim 1.000 oude spaarlampen vervangen voor LED. We zijn hiermee op koers voor het halen van de SER-doelstellingen voor 2030. Ook hebben we 675 oude ledlampen vervangen op Bedrijvenpark De Vallei en in de wijk Kernhem. Door de verduurzaming van onze openbare verlichting vallen de energiekosten steeds lager uit.

Technische installaties
Na extra uitgaven in 2023 zijn er in 2024 minder uitgaven geweest. Van het voorzien krediet staat er nog € 0,05 miljoen open wat meegaat naar de projecten in 2025.

Twee verkeersregelinstallaties zijn ingrijpend onderhouden in 2024, namelijk K1 Dreeslaan - Keesomstraat - Tooroplaan en K50 A12 - Busbaan A12 - W. Brandtlaan. Twee nieuwe verkeersregelinstallaties vanuit het project Parklaan zijn in beheer gebracht.

Civiele kunstwerken
Alle civiele kunstwerken zijn in 2024 geïnspecteerd. Met de gegevens van deze inspectie en inventarisatie wordt het onderhoud in de komende jaren gepland en het beheerplan voor civiele kunstwerken voorzien van een accurate planning en kostenopzet voor groot onderhoud en de vervangingsopgave in de toekomst. Er zijn in 2024 geen vervangingswerkzaamheden uitgevoerd.

Groen algemeen
Binnen de vakgroep groen is er een capaciteitstekort op personeel om de werkzaamheden die daar liggen uit te kunnen voeren. Tevens hebben medewerkers zich veel beziggehouden met het opstellen van de beheerplannen. Hierdoor is er op een aantal onderdelen onvoldoende sturing geweest om groot onderhoud werkzaamheden en specials (zoals invasieve exoten) uit te kunnen voeren.

Groen
Voor 2024 waren er vervangingsopgaven voorzien met een totale waarde van € 1,4 miljoen. In totaal is van die investeringsruimte € 0,7 miljoen uitgegeven.
Van de niet besteedde ruimte is € 0,3 miljoen gelabeld voor nazorg in projecten in de periode 2025-2027. Daarnaast zit er nog € 0,15 miljoen in opdrachten die in het eerste kwartaal van 2025 worden uitgevoerd. Nog € 0,15 miljoen wordt doorgeschoven voor besteding in de periode 2025-2027.

In 2024 is een grote stap gemaakt met het opknappen van groenvakken die naar voren kwamen in de algehele inspectie van 2023 en opgenomen zijn in het meerjarenvervangingsplan. Afgelopen jaar is in met name de wijk Veldhuizen B gewerkt aan vakken die niet meer aan de afgesproken kwaliteit voldeden.

Bomen
In 2024 zijn er meer dode bomen veiliggesteld dan in een gemiddeld jaar. Uit onderzoek naar de veiligheid van bomen in Ede Centraal, Wekerom, Harskamp, Otterlo en Kazerneterreinen bleek dat dit nodig was. Ook is er meer inzet gepleegd om kwetsbare bomen gezond te houden.

Voor 2024 waren er vervangingsopgaven voorzien met een totale waarde van € 0,7 miljoen. In totaal is er van die investeringsruimte ruim € 0,55 miljoen uitgegeven.

Zoals in de programmabegroting aangegeven vinden boomvervangingen zoveel als mogelijk integraal plaats, wat bijdraagt aan een kwalitatieve groeiplaatsinrichting. Hiermee zijn de uitgaven echter afhankelijk van de doorlooptijd van de betreffende projecten en zijn de vertragingen daar ook zichtbaar in de uitgave op krediet bomen.

Invasieve exoten
Sinds 2019 werkt de gemeente aan het beheersen en terugdringen van de Japanse duizendknoop (JDK) op gemeentegrond en zetten we volop in op de bestrijding van de eikenprocessierups. In de ontwikkelingen hebben we de afgelopen jaren gezien dat we als gemeente Ede te maken krijgen met nieuwe invasieve exoten die bestreden moeten worden. Om de aanpak van de invasieve exoten te stroomlijnen is in 2024 het beheerplan Invasieve exoten 2024-2028 vastgesteld. In dit beheerplan zijn alle bekende invasieve exoten in kaart gebracht en is een aanpak beschreven. In 2024 is aandacht besteed aan de bestrijding van een ongewenste nieuwe mierensoort (het mediterraans draaigatje).

Bos- en natuur
In het kader van recreatiezonering zijn paden afgesloten met hekwerken en beplanting. Waar nodig zijn wild kerende rasters aangepast. Ook zijn de infopanelen hierop aangepast.

Spelen
Voor 2024 waren er vervangingsopgaven voorzien met een totale waarde van € 0,6 miljoen. In totaal is er van die investeringsruimte ruim € 0,5 miljoen uitgegeven.

Nagenoeg alle lopende vervangingsopgaven zijn in 2024 afgerond. Het speelproject Klokkegat heeft na uitvoering nog een restsaldo welke wordt toegevoegd aan het krediet 2025.

Daarnaast wordt het overige saldo gebruikt voor het project Achterstraat in Bennekom. Een complexe opgave, die is uitgelopen in de voorbereiding en wordt gerealiseerd in de eerste helft 2025.

Begraven
In 2023 is de Nota Begraven vastgesteld door de raad. Vervolgstap is het opstellen van een beeldkwaliteitsplan (BKP) per begraafplaats. Het BKP moet inzicht geven in de gewenste beheerkwaliteit, welke graven of delen van de begraafplaats beschermd zijn en welke voorzieningen voor de exploitatie gewenst zijn op de begraafplaats. Op basis van de BKP's wordt inzichtelijk welke investeringen gewenst zijn op de begraafplaats.

In 2024 is een start gemaakt met het opstellen van de beeldkwaliteitsplannen voor de begraafplaatsen, deze werkzaamheden lopen door in 2025.

Riolering
Voor 2024 waren er vervangingsopgaven voorzien met een totale waarde van € 8,2 miljoen. In totaal is er van die investeringsruimte ruim € 5,7 miljoen uitgegeven. De niet gebruikte gelden, € 1,8 miljoen in stedelijk gebied en € 0,7 miljoen in buitengebied, blijf in de voorziening riool en gaat mee naar 2025.

Naast de integrale projecten waar de grootste uitgaven van riolering zitten, zijn in 2024 deze geplande projecten in uitvoering gegaan, waarvan de meeste nog deels doorlopen in 2025. De langere doorlooptijd is het gevolg van langere levertijden, krapte in de arbeidsmarkt en onvoorziene omstandigheden. Het betreft de projecten:

• Rioolvervanging en afkoppelen Kerkweg/Ede
• Rioolvervanging en afkoppelen Oude Kerkweg-Derk Wiggerstraat/Ede
• Aanpakken wateroverlast Slijpkruikweg/Ede
• Aanpakken wateroverlast Stationsstraat en Julianastraat/Lunteren

Project Lindelaan in Ede is getemporiseerd vanwege de werkzaamheden aan de stationsweg. Uitvoering is verplaatst naar 2025.

Mechanische riolering
Buiten de bebouwde kom werden we – net als in 2023 – geconfronteerd met een verouderd areaal. Hierdoor moesten in 2024 veel pompen vervangen worden. Ook is een groot aantal storingen opgelost. Om meer inzicht te krijgen in de actuele staat van de mechanische riolering en meer grip op de kosten voor het onderhoud is ook in 2024 ingezet op betere beheerdata.

Voor mechanische riolering is in 2024 gewerkt aan onderstaande projecten:

• Aanleg telemetrie buitengebied.
• Optimaliseren diverse (camping)gemalen.
• Planmatig vervangen van pompen en besturingen om storingskosten te verlagen.

In voornoemde projecten treedt temporisering op door langere lever- en productietijden en personele wisselingen bij de opdrachtnemer en diens onderaannemer.
De aanbesteding van pompen en besturingen is goed verlopen en heeft een aanbestedingsvoordeel opgeleverd.

Oppervlaktewater
De bestrijding van de Rode Amerikaanse rivierkreeft in de Proosdijvijver en ander ongewenste soorten (Watercrassula) was ook in 2024 een aandachtspunt. Daarnaast zijn er vissenbossen aangelegd om de aalscholverpredatie tegen te gaan in de Proosdijvijver en is er een mindervalidesteiger geplaatst aan de Reeënlaan in Lunteren.

Wagenpark
Op dit moment bestaat het wagenpark uit 44 voertuigen. In de PPN van 2024 is € 1,1 miljoen toegekend om het gemeentelijke wagenpark verder te elektrificeren en de huidige laadinfrastructuur te vervangen, zodat we meer voertuigen op de Gemeentewerf kunnen laden. In het laatste kwartaal van 2024 is gestart met de aanbesteding voor het vervangen van de laadinfra en met het bouwen van een solarcarport. Zodra deze nieuwe, slim aanstuurbare laadpalen operationeel zijn (de verwachting is Q4 2025), is er de mogelijkheid om meer voertuigen te vervangen voor elektrische varianten. Dit is nu niet haalbaar vanwege netcongestie: we kunnen nu niet meer voertuigen opladen op de Gemeentewerf, omdat we dan het gecontracteerde vermogen overschrijden. Omdat we afgeschreven voertuigen het liefst meteen vervangen door een elektrische variant, zijn er in 2024 minder voertuigen vervangen dan oorspronkelijk de bedoeling was.

Vastgoed
In 2024 zijn de nieuwe contracten ingeregeld omtrent de uitvoering van het onderhoud aan ons gemeentelijk vastgoed als gevolg van een nieuwe aanbesteding in 2023. Hierbij is het MJOP leidend, maar er wordt uiteraard kritisch gekeken of het geplande onderhoud ook daadwerkelijk noodzakelijk is. Bij vervanging wordt gekeken naar duurzame oplossingen en werkzaamheden worden zoveel als mogelijk gecombineerd uitgevoerd om overlast voor de huurders te beperken.

In 2024 zijn diverse projecten uitgevoerd waarin renovatiewerkzaamheden zijn gecombineerd met verduurzaming van onze gebouwen. Dit betreft het Natuurcentrum op de Ginkel, Gymzaal Kerkhoflaan in Lunteren en de kleedkamers van Blauw-Geel. Ook is het vervangen van de conventionele verlichting voor LED-verlichting op al onze sportparken in 2024 volledig afgerond. Ook in Cultura is de verlichting grotendeels vervangen voor LED.

Aan de Walderveense molen in Lunteren is groot onderhoud uitgevoerd aan de kap en aan de wieken. Aan het buurtgebouw de Stek in de Bloemenbuurt is ook groot onderhoud uitgevoerd. In totaal is aan 80 objecten in onze portefeuille groot onderhoud uitgevoerd, zoals schilderwerk, het opnieuw overlagen van daken, het vervangen van de brandmeldinstallatie of inbraakinstallatie, verlichting en luchtbehandeling.

In 2024 werd het terrein aan de Klomperweg 175 aangekocht ten behoeve van de opvang van Oekraïners. Een deel van de gebouwen is getransformeerd om ze geschikt te maken voor de opvang. Ook het schoolgebouw aan de Zandlaan 29A is aangekocht in 2024. Dit gebouw wordt in 2025 verbouwd om geschikt te maken voor voortgezet onderwijs aan nieuwkomers. Ook schoolgebouw de Zuiderpoort is in eigendom van de gemeente Ede gekomen en overgedragen door het schoolbestuur. Bij deze overdracht is ook een onderhoudsbijdrage van het schoolbestuur overgedragen en in de voorziening gedoteerd.

Voorziening vervangingsinvesteringen riolering
In deze voorziening zijn middelen gereserveerd voor de vervanging van riolering. Tevens worden de jaarlijkse voor- en nadelen op de exploitatie van het product riolering via deze voorziening verrekend. Hierdoor worden grote schommelingen in het tarief rioolheffing voorkomen en wordt gewaarborgd dat elke geïnde euro rioolheffing aan riooltaken wordt besteed. De stand van de voorziening is per 31 december 2024 ruim € 2,7 miljoen hoger dan geraamd. Dit komt met name omdat een aantal projecten is getemporiseerd. Voor nadere toelichting zie hierboven.

Reserve groot onderhoud
Deze reserve wordt gebruikt voor het uitvoeren van groot onderhoud van de producten Wegen, Openbare verlichting, Openbaar groen en Openbare speelgelegenheden. De stand van de reserve is per 31 december 2024 € 1,7 miljoen hoger dan geraamd. Vanwege beperkte in- en externe capaciteit en personele wisselingen is er minder groot onderhoud uitgevoerd, onder andere aan het wegmeubilair en cultuurlijk groen.
Conform raadsbesluit 37562 d.d. 12 november 2015 wordt de toekomstige vrijval kapitaallasten van het krediet 'Vervanging openbare ruimte' toegevoegd aan deze reserve.

Voorziening begraven
Begraven is een gesloten product. De voorziening begraven wordt gebruikt om de jaarlijkse voor- en nadelen op het product te verrekenen (egaliseren). Dit voorkomt dat er fluctuaties in de tarieven ontstaan. In 2024 is de onttrekking aan de voorziening € 135.000. Dit is € 86.000 hoger dan begroot; dit is met name veroorzaakt door meer kosten als gevolg van het opstellen van beeldkwaliteitsplannen en meer kosten als gevolg van een toename in (individuele) ruimingen.

Voorziening onderhoud gem. vastgoedportefeuille
In deze voorziening zijn middelen gereserveerd voor het groot onderhoud aan de gemeentelijke vastgoedportefeuille. In 2022 zijn conditiemetingen uitgevoerd. Dit heeft geleid tot nieuwe meerjarenonderhoudsplannen. Bij de Programmabegroting 2023-2026 zijn hiervoor door de Raad middelen toegekend waarmee het geplande onderhoud de komende jaren uitgevoerd kan worden. Conform het Vastgoedbeleid worden de meerjarenonderhoudsplannen eens in de vijf jaar geactualiseerd.